W każdym zakładzie pracy może dojść do sytuacji nagłej – skaleczenia, oparzenia, zasłabnięcia. Dlatego bardzo ważne jest, by pracownicy mieli szybki dostęp do środków potrzebnych do udzielenia pierwszej pomocy. Dobrze zaopatrzona apteczka i jej odpowiednie rozmieszczenie mogą mieć realny wpływ na zdrowie, a nawet życie człowieka. Nie wystarczy jednak po prostu „mieć apteczkę”. Trzeba wiedzieć, co powinno się w niej znajdować i gdzie ją umieścić, żeby w razie potrzeby działać szybko i skutecznie.

Bezpieczeństwo pracy i pierwsza pomoc – co powinno być w apteczce?

Apteczka w miejscu pracy nie może zawierać przypadkowych rzeczy. Powinna być wyposażona zgodnie z rzeczywistymi zagrożeniami, jakie występują w danym środowisku pracy. Inaczej będzie wyglądać zawartość apteczki w biurze, a inaczej w warsztacie, magazynie czy hali produkcyjnej. To właśnie dobre przygotowanie – obok wiedzy i opanowania – decyduje o tym, czy bezpieczeństwo pracy i pierwsza pomoc będą realnie chronić zdrowie pracowników.
W każdej apteczce powinny znaleźć się podstawowe środki opatrunkowe i ratunkowe, takie jak:

  • jałowe kompresy i gazy,
  • bandaże elastyczne i dziane,
  • plastry z opatrunkiem i w rolce,
  • rękawiczki jednorazowe (najlepiej nitrylowe),
  • nożyczki do cięcia materiałów opatrunkowych,
  • maseczka do sztucznego oddychania,
  • chusty trójkątne do unieruchamiania kończyn,
  • środki do dezynfekcji skóry (np. płyn z alkoholem),
  • folia termoizolacyjna (tzw. koc ratunkowy),
  • instrukcja udzielania pierwszej pomocy.

W większych zakładach warto też zaopatrzyć apteczki w specjalistyczne wyposażenie, np. zestawy do płukania oczu, szyny do unieruchamiania złamań czy opatrunki hydrożelowe na oparzenia.

Jak oznaczyć i rozmieścić apteczki?

Apteczki powinny być widoczne i łatwo dostępne. Najlepiej montować je na ścianach, w miejscach wolnych od przeszkód, gdzie każdy pracownik może po nie sięgnąć bez zbędnego szukania. W praktyce sprawdzają się punkty takie jak portiernie, szatnie, pomieszczenia socjalne, wejścia na hale czy przy wyjściach ewakuacyjnych. W przypadku dużych hal warto wyznaczyć kilka punktów z apteczkami rozmieszczonych równomiernie – tak, by nigdy nie trzeba było iść po nie dalej niż 100 metrów.
Oznaczenie apteczek powinno być jednoznaczne i zrozumiałe – zwykle stosuje się zielony krzyż na białym tle lub biały krzyż na zielonym tle. Taki symbol powinien być dobrze widoczny z daleka. Warto też umieścić nad apteczką napis „Pierwsza pomoc” oraz informację, kto odpowiada za jej uzupełnianie i kontrolę zawartości. Jeśli w zakładzie jest więcej niż jedna apteczka, warto ponumerować je i prowadzić prostą ewidencję przeglądów.

Gdzie najlepiej umieścić punkty pierwszej pomocy?

Lokalizacja punktów pierwszej pomocy powinna wynikać z analizy ryzyka. Tam, gdzie pracownicy mają kontakt z substancjami chemicznymi, należy zapewnić natychmiastowy dostęp do stacji do płukania oczu i opatrunków. W miejscach, gdzie dochodzi do urazów mechanicznych, np. przy liniach produkcyjnych – dobrze mieć apteczki przy każdym większym stanowisku lub w strefach wspólnych. Pracownicy pracujący na zewnątrz, np. przy maszynach budowlanych czy na placach magazynowych, powinni mieć dostęp do mobilnych zestawów, np. w skrzynkach zamocowanych w samochodach serwisowych.
Jeśli zakład pracy jest rozległy, można stosować apteczki w formie kaset ściennych z plombą lub przenośnych toreb ratowniczych. Najważniejsze jest, by każdy pracownik wiedział, gdzie znajduje się najbliższy punkt pierwszej pomocy i co zrobić w razie wypadku. Warto regularnie przypominać to na szkoleniach i podczas ćwiczeń ewakuacyjnych. Dobrze widoczna apteczka może uratować życie – pod warunkiem że znajduje się tam, gdzie powinna, i zawiera to, co potrzebne.